همانطور که میدانید، بازار اصفهان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین بازارهای کشورهای منطقه خاورمیانه محسوب میشود. حتی ژان شاردن جهانگرد فرانسوی، هنگامی که به ایران سفر کرد، توصیفات بسیار زیادی در مورد بازار قیصریه و بازار تفنگ سازها اصفهان، در کتاب سفرنامه خودنوشت. همانطور که میدانید، بازار باشکوه اصفهان دارای سردر عالی میباشد که با تزئینات آجرهای چینی و کاشی‌کاری های حرفه ای که اثر دست هنرمندان ایرانی است، توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. شاید شما هم تعریف سکوهای وسیع از سنگ یشم و سماق که در نزدیکی بازار تفنگ سازها اصفهان است و بر روی آنان، جواهر فروشان وزرگران اصفهانی مشغول فروش انواع و اقسام زیورآلات و جواهرآلات و سکه‌های کمیاب هستند را شنیده باشید. اگر شما امتداد بازار بزرگ اصفهان را ادامه دهید و به سمت جلو حرکت کنید، در آخر به مسجد جامع و سپس به بازار عریان خواهید رسید. بازار بزرگ اصفهان را به دلیل آنکه در نزدیکی گنبد نظام الملک و مسجد جامع قرار گرفته است، با نام بازار نظامیه یا نظام الملکی میشناسند. جالب است بدانید که حدود نیم قرن پیش بازار نظامیه از طریق رشته‌های طولانی و متعددی به بازار هایی همچون دروازه طوقچی و بازار غاز و میدان وصل میشد. ناگفته نماند که از انشعابات دیگر آن، به بازار ریسمان و مدرسه کاسه گران اتصال می یافت. تنها موارد گفته شده به این بازار مربوط نمیشوند و موارد بسیار دیگری همچون مجموعه آثاری مانند: مدرسه ملا عبدالله، مسجد جارچی باشی، مدرسه صد، بازار تفنگ سازها اصفهان، مدرسه نیماورد و کاروان سراهایی از عهد صفویه و قاجاریه مانند کاروان سرای مخلص، گلشن و تیمچه ملک و بسیاری کاروان سرا‌ها و حمام‌هایی که از عصر صفویه مانده اند بر اهمیت تاریخی مجموعه معماری بازار نظامیه اصفهان اضافه کرده است. بازار تفنگ سازها از جمله بازار های مهمی میباشد که در قلب بازار بزرگ اصفهان قرار گرفته است و دارای موقعیت بسیار عالی است و امروزه جز مکان های تاریخی با ارزش به شمار می رود.
تاریخچه بازار تفنگ سازها اصفهان
قبل از آنکه به طور کامل با تاریخچه ی بازار تفنگ سازها اصفهان آشنا شویم، لازم است که در ابتدا با مهمترین و بزرگترین بازار اصفهان، یعنی بازار قیصریه آشنایی پیدا کنیم، زیرا این دو بازار از لحاظ مکان قرار گیری بسیار به یکدیگر نزدیک می باشد و نام و آوازه ی شهرت هر دو بر یکدیگر تاثیر گذاشته است. جالب است بدانید که بازار قیصریه، میدان امام را به میدان عتیق (کهنه) و اصفهان عصر سلجوقی مرتبط میسازد. این بازار باشکوه و زیبا که در میان مردم بومی اصفهان با نام بازار سلطانی نیز شناخته میشد. در زمان صفویه نیز یکی از باشکوه‌ترین بازارهای ایران و بزرگترین مرکز داد و ستد به شمار می آمد . در این بازار بزرگ فروش انواع پارچه‌های گران قیمت و اجناس مختلف رایج بود. از لحاظ تاریخی بازار قیصریه در سال ۱۰۲۹ هجری قمری ،ساخته شد و به مرور زمان دروازه باشکوه و نفیس آن نیز به دروازه ی قیصریه مشهور شد. اما دقت داشته باشید که مهمترین بخش بازار اصفهان مربوط به دوره صفوی میباشد. حدودا در سال ۱۰۰۶ ه.ق. شاه عباس اول به دلیل علاقه ی شخصی خود به این شهر و همین طور امتیاز تجاری این ناحیه ، اصفهان را به پایتختی برگزید . پس از آنکه پایتخت انتخاب شد، نوبت آن بود که برنامه هایی برای پیشرفت و معروفیت بیشتر، در این شهر اجرا شود. مجموعه ی این فعالیت ها باعث شد تا در جهان اسلام و حتی در میان شهرهای غربی، اصفهان دوران طلایی خود را آغاز کند. دقیقا در همین زمان بود که بازار تفنگ سازها اصفهان با هدف تقویت جنبه ی امنیتی و نظامی پایتخت در مرکز این بازار بزرگ احداث شد.همزمان با احداث بازار تفنگ سازها اصفهان که در زمان شاه عباس اول ساخته شد، نقشه جدید میدان نقش جهان نیز به مرحله ی اجرا رفت. نتیجه ی گسترده این اقدامات آن بود که توسعه بازار اصفهان به تدریج در جهت جنوب غربی کشور، آغاز شد.
دیدگاه ژان شاردن در مورد بازار تفنگ سازها اصفهان
در نتیجه تا پیش از آنکه اصلاحات شاه عباس در اصفهان آغاز شود، بازار شهر به صورت خطی بود و بازار تفنگ سازها اصفهان نیز تاسیس نشده بود. ژان شاردن، سیاح فرانسوی، در قسمت دیگری از کتاب سفرنامه خود که در دوره صفویه نوشته بود و از خاطرات دو بار سفرش به ایران نوشته است، از بازارهایی که در مرکز بازار اصفهان جای گرفته اند، به ترتیب چنین نام میبرد که: بازار تفنگ سازها اصفهان از شلوغترین بازارهایی میباشد که در دل بازار بزرگ قرار گرفته است و پس از آن بازار هایی همچون بازار صحافان، صندوق سازان، سراجان، ندافان، خراطها، آهنگران، حلاجان، کفاشان، عطاران، قنادان، کلاهدوزان، ماهوت فروشان و ... از معروفترین این بازارها می باشد.