مسجد سید اصفهان در سال های 1240 تا 1245 هجری قمری به همت حاج سید محمدباقر شفتی رشتی معروف به سید حجت الاسلام یا حجت الاسلام مطلق ساخته شده است. زمین این مسجد در زمان سلطان حسین صفوی و توسط وزیر او خریداری شده بود تا در آن مسجدی بنا کنند ولی به خاطر حمله مغول مسجد بنا نشد تا اینکه بعدها سید محمدباقر شفتی مسجد را ساخت و به نام او به مسجد سید اصفهان معروف شد. زمین مسجد حدود 8100 متر مربع مساحت دارد و در محله بیدآباد اصفهان قرار دارد. سنت مسجد سازی در ایران همواره بدین قرار بوده است که بنای مسجد در طول زمان با توجه به نیاز جامعه تکمیل شود به همین دلیل بسیاری از تزئینات و اضافات مسجد بعد از فوت سید به مسجد سید اصفهان اضافه شده اند. به عنوان مثال تزئینات توسط فرزند و نوه سید کامل شده اند، یا اینکه ایوانی در شمال پنجاه سال بعد توسط فرزند سید، محمدجعفر بنا شده است. بعد از فوت سید و دفن او در مسجد، یکی از نوادگانش به نام حاج سید محمدباقر ثانی، ضریحی را برای پدربزرگش ساخته است.
معماری مسجد سید اصفهان
مسجد سید اصفهان یکی از مساجد عظیم اسلامی در اصفهان است. مسجد چهار در اصلی دارد و دو شبستان و دو گنبد بزرگ و کوچک دارد. از آنجایی که در قدیم مساجد محل تحصیل علوم دینی بوده است، مسجد سید اصفهان 45 حجره برای طلاب نیز دارد. محراب آن یکی از باشکوه ترین محراب های به جا مانده از هنر اسلامی است. ورودی مسجد با تزئینات اسلامی مثل مقرنس کاری و کاشی های رنگارنگ و اسپرها، بسیار زیباست. ساعتی روبروی ایوان مسجد در برج ساعت قرار دارد. ستون های سنگی مسجد با سنگ های عظیم و یکپارچه که تا 3.5 متر طول و 1.5 متر قطر دارند، پایه های دو تالار چهل ستون مسجد را ساخته اند. تمام حیاط با سنگ های منظم بریده شده سنگفرش شده است. گنبدهای مسجد سید اصفهان نیز در نوع خود ممتاز و بی نظیرند و با نقش های بسیار زیبا زینت یافته اند. یک حوض و دو سکو نیز برای وضو گرفتن در صحن مسجد وجود دارد.
تزئینات و کتیبه های مسجد سید اصفهان
هنرمندان، خطاطان، کاشی کاران و حجاران این مسجد همه از اشخاص بنام و سرشناس بوده اند و نام آن ها در برخی از اسناد مسجد سید اصفهان باقی است. بر اساس کتیبه های موجود در مسجد از شروع ساخت تا تکمیل بنا 130 سال زمان به طول انجامیده است و تا قرن چهاردهم هجری مسجد را تکمیل کرده اند. کتیبه های قرآنی مسجد در سر در و ایوان به خط سفید یا زرد روی زمینه لاجوردی نوشته شده اند شامل آیاتی از سوره های نور، قدر، کوثر، جمعه، رعد، یس و آیه الکرسی است. ضریح نیز به دست هنرمندان طلاکوبی شده است و نمای بسیار زیبایی دارد.
مسجد سید اصفهان در گذر تاریخ
سید حجت الاسلام در شفت رشت به دنیا آمد و پس از گذراندن دوره مقدماتی برای تحصیلات علوم دینی به عتبات رفت. سپس در سال 1216 هجری قمری به اصفهان آمد و در آنجا تا آخر عمر ساکن ماند. سید محمدباقر تالیفات بسیاری دارد و شاگردان زیادی را تربیت کرده است. بعد از او فرزندانش نیز به کسب علوم دینی و تدریس آن مشغول بودند و کارهای عام المنفعه زیادی برای مردم انجام دادند. سید حجت الاسلام مسجد و حجره های آن را وقف طلاب علوم دینی و نمازگزاران کرده بود و برای آنکه امور مسجد بگذرد در آمد حاصل از دکان ها و سکوهای اطراف مسجد را برای مخارجی چون نگهداری و تعمیرات، روشنایی و مصالح نمازگزاران اختصاص داده بود. از آنجایی که مساجدی چون مسجد سید اصفهان در محله های شلوغ شهر واقع شده بودند، کسانی که از پیش کسب و کارشان در کنار مسجد بوده است همچنان به فعالیت خود ادامه می دادند به عنوان مثال یک دکان نجاری در مسجد بوده که می توانسته همچنان به کار خود ادامه دهد. مصالح محکم سنگی که در مسجد به کار رفته است نشان می دهد که این مصالح تنها برای گذر نمازگزاران نبوده است بلکه در گذشته بسیاری از مردم از یک در مسجد وارد شده و از در دیگری خارج می شدند و در واقع مسجد مانند یک گذرگاه مرکزی بوده است.
مسجد سید اصفهان ادامه شاهکارهای معماری صفوی است. دیدن این مسجد برای همه دوستداران هنر ایرانی فرصتی مغتنم است. تورهای اصفهان ویزیت شما را به دیدن مسجد سید اصفهان دعوت می کند.